Stadskasteel Oudaen

Oudaen is een versterkt middeleeuws huis (ook wel stadskasteel genoemd) aan de Oudegracht in Utrecht. Het pand behoort tot de belangrijkste monumenten van de stad. In de 12e – 14e eeuw bouwden rijk geworden patriciërsgeslachten grote stenen, weerbare huizen aan de Oudegracht. Het was een periode van grote bloei voor de stad Utrecht, destijds de belangrijkste stad in de Noordelijke Nederlanden. Van deze grote huizen heeft Oudaen zijn middeleeuwse voorkomen het best bewaard.

Het pand was oorspronkelijk gebouwd als het stamhuis van de familie Zoudenbalch, een van de voornaamste geslachten uit de stad. In 1395 kwam het echter in bezit van de familie van Oudaen, vernoemd naar de gelijknamige Ridderhofstad Oudaan te Breukelen.

Een grote verbouwing vond plaats rond 1500, toen alle vloeren en de kap werden vervangen. Hierbij werd ook de werfkelder verhoogd, waardoor de vloer van de begane grond een meter hoger kwam te liggen. Het trappenhuis werd hoger opgetrokken en kreeg een eigen spits. In de achtergevel werden grote vensters aangebracht. In 1680 vond een nieuwe verbouwing plaats, waarbij de hoofdingang verplaatst werd naar het kleinere zijhuis, rechts van het hoofdhuis, dat op zijn beurt een nieuwe gevel kreeg waaraan een gevelsteen herinnert. In 1758 verloor het huis zijn particuliere functie. De diaconie van de Hervormde Kerk kocht het aan en liet het inrichten als oude mannen- en vrouwenhuis, dat plaats bood aan honderdzestig bejaarden. Tot 1965 heeft Oudaen als bejaardentehuis dienst gedaan. Na enige tijd in bezit geweest te zijn van een studentenvereniging werd Oudaen in 1986 na een grondige restauratie geopend als een horecagelegenheid.

Na deze restauratie, waarbij naast de restaurant- en vergaderzalen ook een kleine theaterruimte en een bierbrouwerij werden ondergebracht, was rond 2000 behoefte aan een systematische onderhoud- en opwaarderingscyclus. Aan VB Erfgoed & Architectuur is de opdracht gegeven deze upgrading vorm te geven en de uitvoering daarvan te organiseren. Tot op de dag van vandaag zijn wij betrokken bij het onderhoud aan dit monument.

De belangrijkste onderhoudsaspecten waren het verhelpen van de gebreken aan de gevels, de steenachtige- en de houten vloeren en andere onderdelen van het casco. Daarbij is onder meer de liftinstallatie vernieuwd.

Een bijzonder onderdeel van de renovatie was het theater waarbij naast de vormgeving vooral aandacht is besteed aan de akoestische aspecten van het theater en de geluidsisolatie tussen het theater en de omliggende ruimten. In de theaterruimte is de verlichting aangepast aan de gewijzigde inzichten en is de klimaatinstallatie gerenoveerd en aangepast aan de laatste eisen. Ook is de gehele luchtbehandelingsinstallatie van het gebouw vernieuwd.

Een punt van aandacht wasde gebruiksvergunning. Omdat het gaat om een gebouw waar ca. 600 mensen tegelijkertijd in kunnen verblijven worden er hoge eisen gesteld aan de brandveiligheid van en de vluchtwegen in het gebouw. De zich steeds verder ontwikkelende inzichten van de brandweer lijden regelmatig tot een aanscherping van de eisen waaraan het gebouw moet voldoen. Derhalve is er een aanpassing van de brandscheidingen in het gebouw uitgevoerd.